Ze względu na rosnący popyt konsumentów na produkty ekologiczne, polski rynek rolnictwa ekologicznego w ostatnich latach rozwija się bardzo dynamicznie. Aby produkt mógł być znakowany jako ekologiczny, producent przed wprowadzeniem go na rynek musi swoją działalność zgłosić właściwym organom[1].
W Polsce do przeprowadzania kontroli oraz wydawania i cofania certyfikatów zgodności w rolnictwie ekologicznym Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi upoważnia jednostki certyfikujące. Jedną z takich jednostek certyfikujących jest BioCert Małopolska Sp. z o.o. (www.biocert.pl).
Pierwszym krokiem każdego sadownika powinien być kontakt z jednostką certyfikującą oraz zgłoszenie produkcji ekologicznej (poprzez wypełnienie formularza Zgłoszenia podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego)[2]. Jednostka certyfikująca dysponuje rzetelną i aktualną informacją nt. obowiązujących regulacji prawnych w rolnictwie ekologicznym.
U każdego producenta ekologicznego przeprowadza się przynajmniej jedną kontrolę w ciągu roku[3]. W przypadku uprawy roślin wieloletnich innych niż rośliny na paszę (czyli także roślin sadowniczych) zasady produkcji ekologicznej muszą być przestrzegane przez przynajmniej trzy lata przed pierwszym zbiorem produktów ekologicznych. Oznacza to, że dopiero w czwartym roku kontroli działki uzyskują status ekologiczny. Okres ten pod warunkami określonymi w przepisach może ulec skróceniu po otrzymaniu zgody na zastosowanie odstępstwa od zasad produkcji ekologicznej[4].
Wizyta kontrolna obejmuje zarówno weryfikację dokumentacji (rejestrów) prowadzonej w gospodarstwie, jak i sprawdzenia upraw na działkach rolnych oraz obiektów gospodarskich na terenie jednostki produkcyjnej.
Co do zasady całe gospodarstwo powinno być zarządzanie zgodnie z wymogami mającymi zastosowanie do produkcji ekologicznej. Z zachowaniem warunków określonych w przepisach gospodarstwo można podzielić na wyraźnie odrębne jednostki produkcyjne, jednak w przypadku produkcji roślinnej uwzględnić należy różne odmiany, które łatwo można od siebie odróżnić[5].
Każdy sadownik powinien pamiętać, że[6]:
- w ekologicznej produkcji roślinnej stosuje się praktyki uprawy, które przyczyniają się do utrzymania lub zwiększenia ilości substancji organicznych w glebie, zwiększają jej stabilność i różnorodność biologiczną oraz zapobiegają zagęszczaniu i erozji gleby,
- żyzność i aktywność biologiczna gleby jest utrzymywana i zwiększana poprzez stosowanie wieloletniego płodozmianu z wykorzystaniem roślin motylkowatych i innych roślin na nawóz zielony, a także obornika lub substancji organicznej, najlepiej przekompostowanego, pochodzącego z produkcji ekologicznej,
- dopuszcza się stosowanie preparatów biodynamicznych,
- nie stosuje się mineralnych nawozów azotowych,
- zapobieganie szkodom wyrządzanym przez szkodniki, choroby i chwasty polega przede wszystkim na ochronie ich naturalnych wrogów, doborze gatunków i odmian, stosowaniu płodozmianu, odpowiednich technik uprawy i zabiegów termicznych.
Dopiero, gdy odpowiednia ochrona z wykorzystaniem ww. środków nie jest możliwa dopuszcza się użycie środków wymienionych w załączniku II do Rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008 lub w Wykazie środków ochrony roślin zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym opublikowanego na stronie www.ior.poznan.pl.
Wykaz nawozów i środków poprawiających właściwości gleby zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach udostępnia na stronie internetoweje www.biocert.pl/rolnik
Dla producenta ekologicznego szczególnie istotne jest podjęcie środków ostrożności w celu ograniczenia zagrożenia zanieczyszczenia niezatwierdzonymi substancjami lub produktami (także w przypadku zniesienia substancji stosowanych na działkach sąsiadujących)[7]. Należy pamiętać, że jednostka certyfikująca pobiera i poddanie badaniom próbki celem wykrycia produktów niedozwolonych, sprawdzenia technik produkcji, a także celem wykrycia ewentualnego skażenia produktami niedozwolonymi w produkcji ekologicznej[8]. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego zostanie stwierdzone, że zanieczyszczenie jest wynikiem celowego zastosowania przez producenta niedozwolonych środków produkcji następuje zakwestionowanie działki, która musi ponownie przestawiać się na ekologiczne metody produkcji z zachowaniem zasad okresu konwersji.
Kompletny opis procesu certyfikacji prowadzonego w jednostce BioCert Małopolska Sp. z o.o. odnajdą Państwo na stronie internetowej: www.biocert.pl/rolnik. W przypadku pytań dotyczących przebiegu procesu certyfikacji oraz zasad przestawiania gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji prosimy o kontakt z jednostką certyfikującą Biocert Małopolska Sp. z o.o. Dane kontaktowe dostępne są na stronie internetowej jednostki pod adresem: www.biocert.pl/kontakt.
Zapraszamy do współpracy!
[1] Rozporządzenie Rady nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz. U. L 189 z 20.07.2007 r., s.1), art. 28, dalej jako: Rozporządzenie Rady nr 834/2007.
[2] Formularze obowiązujące w rolnictwie ekologicznym pobrać można na stronie internetowej www.biocert.pl/do-pobrania
[3] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli (Dz.U. L 250 z 18.9.2008, s. 1), art. 65, dalej jako: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008.
[4] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008, art. 36.
[5] Rozporządzenie Rady nr 834/2007, art. 11.
[6] Rozporządzenie Rady nr 834/2007, art. 12.
[7] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008, art. 63.
[8] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008, art. 65.
