23 stycznia br. ruszyła druga odsłona wspólnej kampanii edukacyjnej Krajowej Administracji Skarbowej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin przeciwko nielegalnym, w tym podrobionym środkom ochrony roślin – pod hasłem Kupując podróbki, tracisz wiele razy!

Trwa właśnie czas intensywnych przygotowań do prac polowych oraz sezon zakupów środków ochrony roślin. Producenci rolni planują i kalkulują, aby tegoroczna produkcja przyniosła zdrowe plony wysokiej jakości. Tymczasem oferty w Internecie oraz obwoźni sprzedawcy kuszą niską ceną.

Komisja Europejska i EUIPO szacują, że co siódme opakowanie środka ochrony roślin w Europie może być podrobione. Atrakcyjne oferty na aukcjach internetowych, od sąsiadów czy obwoźnych sprzedawców powinny obudzić czujność rolnika, zwłaszcza jeśli pochodzą one zza granicy i wyróżnia je niska cena. Rolnik powinien także pamiętać, że nie należy samemu sprowadzać środków ochrony roślin zza granicy bez stosownych zezwoleń MRiRW. 

Zainaugurowana w 2019 roku wspólna kampania edukacyjna Krajowej Administracji Skarbowej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin koncentrowała się właśnie m.in. na edukacji rolników na temat legalnych źródeł zakupu środków ochrony roślin. W ramach działań rozdystrybuowanych zostało 10 000 szt. folderów oraz plakatów w języku polskim i rosyjskim w 16 Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz w 8 Urzędach Celno-Skarbowych. W tym roku akcja prowadzona będzie także w 16 Wojewódzkich Inspektorach Ochrony Roślin i Nasiennictwa i 16 Urzędach Celno-Skarbowych , w tym w granicznych oddziałach celnych np. na przejściach drogowych, lotniskach.

– Każdy rolnik doskonale wie, jakich narzędzi pracy potrzebuje. Posiada także szeroką wiedzę w temacie preparatów do ochrony roślin i wybiera rozwiązania, które są najlepsze w jego gospodarstwie. Często jednak daje zwieść się atrakcyjnej ofercie cenowej, lub poleceniu przez sąsiada. Tę naiwność wykorzystują przestępcy wprowadzając na rynek produkty łudząco podobne do oryginalnych. Podrabiane są te preparaty, na które jest największy popyt oraz te, które mają szerokie spektrum zastosowań. Co roku przypominamy rolnikom, aby nie dawali się nabrać na takie tanie chwyty, bo można stracić znacznie więcej, niż zyskać. – powiedziała Aleksandra Mrowiec, Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin.

Podrobione środki ochrony roślin przypominają oryginalne produkty wyłącznie w zewnętrznej warstwie opakowania. Natomiast już w składzie podróbek mogą być zawarte toksyczne substancje, które nigdy nie przeszłyby restrykcyjnych badań rejestracyjnych. Może nie być w nich w ogóle substancji czynnej albo może być ich kilka. Zawsze etykieta podrobionego środka, skopiowana nielegalnie z oryginalnego produktu, nie odpowiada temu co jest w opakowaniu. Trzeba pamiętać, że w przypadku środków ochrony roślin każda, nawet najdrobniejsza zmiana składu, czyni poważną różnicę. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak bardzo skrupulatnie zbadane i sprawdzane są oryginalne środki ochrony roślin zanim znajdą się na rynku. Dla każdego, pojedynczego produktu takie badania trwają średnio 10 lat i prowadzone są pod kątem wpływu na rośliny, wodę, glebę, owady pożyteczne, inne organizmy żywe oraz jak będą wpływały na zdrowie konsumentów.

Stosowanie środków ochrony roślin o nieznanym składzie chemicznym może spowodować, że preparat nie zadziała, a w skrajnych przypadkach całkowicie zniszczyć plony. Nie wiadomo jakie mogą być konsekwencje zdrowotne dla rolnika wykonującego zabieg. Trudno też przewidzieć wpływ na środowisko, nielegalne chemikalia mogą gromadzić się w wodach gruntowych oraz w glebie. Stosowanie nielegalnych, w tym podrobionych produktów może skutkować także utratą dotacji unijnych. Ponadto, w przypadku stwierdzenia posiadania podróbki środka ochrony roślin, Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa może nakazać zatrzymanie towaru i jego utylizację. Dzięki efektywnym działaniom PIORiN w ostatnich latach 2018-2019 udało się ujawnić łącznie ponad 50 ton nielegalnych środków ochrony roślin.

– Edukacja użytkowników środków ochrony roślin jest najlepszym sposobem do walki z podrobionymi produktami. Choć oferowane nielegalne produkty są tańsze, w dłuższej perspektywie są zdecydowanie nieopłacalne. Ponoszone przez rolnika ryzyko zdrowotne, potencjalne koszty finansowe oraz środowiskowe są niewspółmierne do odnoszonych korzyści. – podkreśla Joanna Tumińska, Dyrektor w Głównym Inspektoracie Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Tegoroczna akcja to druga odsłona współpracy KAS, PSOR i PIORiN w walce z nielegalnymi w tym podrobionymi środkami ochrony roślin.

Istotną rolę w działaniach prewencyjnych odgrywa KAS. Dzięki skutecznym kontrolom na granicy Polski w 2019 roku KAS we współpracy z PIORiN ujawniła 165 przypadków nieprawidłowości polegających na nielegalnym przywozie lub na niedopełnieniu obowiązków dokumentacyjnych. KAS udaremniła wprowadzenie na rynek 18 ton środków ochrony roślin pochodzących z przemytu. Ponadto ujawniła 111 ton środków, które nie zostały  zgłoszone do WIORIN.

– Współpraca między organami kontrolnymi, celnymi i producentami prowadzi do większej skuteczności w walce z nielegalnymi pestycydami. Podrabiane i nielegalne pestycydy mogą mieć poważne skutki dla środowiska oraz zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów. Bardzo ważne jest, aby współpraca w walce z nielegalnymi środkami ochrony roślin zwiększała presję i zniechęcała przestępców do tego procederu. Dlatego KAS kolejny raz angażuje się we wspólną kampanię edukacyjną  – mówi Magdalena Rzeczkowska, Dyrektor Departamentu Ceł w Ministerstwie Finansów.

 Kompendium informacji na temat oryginalnych środków ochrony roślin, a także odpowiedzialnego oraz zgodnego z prawem zakupu i stosowania środków ochrony roślin znajduje się na stronie internetowej www.bezpiecznauprawa.org.