Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw przeprowadził „Narodowe badania konsumpcji warzyw i owoców” w Polsce w 2019 roku. Sprawdzamy, co z nich wynika i czy w obliczu pandemii w marcu 2020 roku częściej sięgamy po witaminy i antyoksydanty z naturalnych źródeł.
Zaczynamy od zwycięzców na liście krajowych warzyw i owoców w 2019 roku. W Polsce wśród owoców najchętniej wybierane były jabłka, truskawki, czereśnie, śliwki, gruszki, maliny, wiśnie, borówki, porzeczki i aronia. Z grona warzyw Polacy najczęściej jedli pomidory, ogórki, cebulę, marchew, sałatę, paprykę, kalafiora i kapustę.
Najpopularniejsze owoce i warzywa w Polsce
Na polskim stole królują pomidory. Z badań wynika, że w sezonie co najmniej raz w tygodniu jadło je 93% badanych. Kolejne na liście są ogórki, które wybierało 88% Polaków w 2019 roku. Dalej: 78% cebulę, 80% marchew, a 73% sałatę. Kapusta i kalafior jedzone są, co najmniej raz w tygodniu, przez odpowiednio 53% i 44%. Na kolejnych miejscach Polacy zadeklarował w 2019 roku konsumpcję dyni (41%), cukinii (25%) oraz brokułów (15%).
W 2019 roku najpopularniejszymi krajowymi owocami były jabłka i truskawki. W sezonie, co najmniej raz w tygodniu, jadło je odpowiednio 85% i 83% Polaków. Maliny i czereśnie spożywało 59%, śliwki 54%, a gruszki 51%. 42% Polaków w sezonie co najmniej raz w tygodniu je wiśnie, już 38% borówki, a 24% czarne i czerwone porzeczki. Aronię 12% badanych.
- Cieszą wyniki popularności jabłka - komentuje Paulina Kopeć, sekretarz generalna Stowarzyszenia Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw „Unia Owocowa”. - Polska jest liderem w ich produkcji w Europie. Sukces zawdzięczamy klimatowi, dużemu doświadczeniu polskich sadowników, które łączymy z nowoczesnymi metodami upraw zrównoważonego rolnictwa. Coraz szerzej znane są też ich walory smakowe i odżywcze.
Jagody to prawdziwy skarb, pełen antyoksydantów
- Zachwyciliśmy się polskimi superowocami - mówi prof. n. farm. Iwona Wawer. - W bardzo małej objętości mają bardzo dużą koncentrację związków antyoksydacyjnych. Wiele z nich działa silnie przeciwwirusowo. Starsi pamiętają, że na przeziębienie popularny był sok malinowy czy czarny bez. Podobne właściwości ma coraz szerzej doceniana aronia, a nawet nasza cebula. To jest dziś dobry czas, by przypomnieć, że nasze zdrowie i odporność zależą od tego, jak jemy i ile miejsca w tej diecie zajmują warzywa i owoce - dodaje profesor.
Dietetycy nieustannie podkreślają, że dieta bogata w warzywa i owoce jest podstawą zdrowia i odporności, a ta jest teraz dla nas szczególnie ważna. Wczesną, wiosną, kiedy jeszcze nie ma lokalnych owoców i warzyw, eksperci polecają mrożonki, przetwory i soki. - Korzystajmy z tego bogactwa, z czarnej porzeczki, soków z aronii, maliny, czarnego bzu. Na półkach i w ladach chłodniczych leżą skarby, których nam dzisiaj potrzeba – poleca prof. Iwona Wawer.
Na wirusy wzmacniaj odporność
- Na wirusy nie ma lekarstwa. Jedynym lekarstwem jest wzmocnienie odporności - przekonujei prof. n. farm. Iwona Wawer. I wyjaśnia: - Wszystkie wirusy wywołują stany zapalne górnych dróg oddechowych, musimy zatem mieć w diecie dużo czynników działających przeciwzapalnie - bardzo dużo antyoksydantów. To jest dobry czas, by docenić rolę warzyw i naszych owoców w diecie.
Z kolei Paweł Myziak, Członek Zarządu Zrzeszenie Producentów Papryki RP wskazuje, że przeprowadzone przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw pokazują, że cały czas ilość warzyw i owoców w diecie Polaków jest niewystarczająca. - Dziś naszym wyzwaniem jest odporność. Ludzie, którzy mają prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy, lepiej radzą sobie z chorobą. Dotyczy to także koronawirusa.
Prof. n. farm. Iwona Wawer: - Są dwa powody, dla których powinniśmy dziś mówić o roli warzyw i owoców w naszej diecie. Po pierwsze dostarczają bardzo silnych antyoksydantów, po drugie stymulują nasz układ odpornościowy. Ludzie, którzy są zdrowi i zdrowo się odżywiają, są odporni. Jedząc zdrowo, organizm nawet zainfekowany, zwalczy wirusa, choroba się nie rozwinie. Co to znaczy przechodzić zakażenie bez objawów? To znaczy mieć tak silny organizm, że on bez efektów ubocznych, potrafi sobie poradzić z chorobą.
W marcu dominują jabłka, dalej banany i pomarańcze
Autorzy badań podają, że na przednówku 2020 roku najpopularniejszym owocem było w Polsce jabłko. 90% respondentów deklaruje, że jadło jabłka w tygodniu poprzedzającym badanie. W marcu dostęp do świeżych owoców krajowych pozostaje ograniczony. Drugą i trzecią pozycję w rankingu popularności wszystkich owoców, tak jak w lutym, zajmują banany i pomarańcze. W porównaniu z lutym zauważyć można wzrost spożycia truskawek, które coraz częściej są dostępne w formie świeżej w sieciach handlowych (z 16% do 20%).
Rośnie popularność jabłek, mamy mnóstwo odmian, każdy znajdzie coś dla siebie. Mamy soki, nektary, soki NFC - mówi Paulina Kopeć, sekretarz generalna Stowarzyszenia Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw „Unia Owocowa”.
Autory badań przypominają - dietetycy zalecają, aby warzywa i owoce stanowiły co najmniej połowę tego, co zjadamy. A tu okazuje się, że zaledwie o 12% Polaków można powiedzieć, że w marcu spełnili ten warunek. "Jednocześnie odnotowaliśmy nieznaczny wzrost wartości wskaźnika „Wczoraj na talerzu” obrazującego jakość naszej diety. W marcu mniej Polaków niż w lutym (22% wobec 26%) odżywiało się bardzo źle, czyli warzyw i owoców jedli mało lub wcale".
Kiszonki wracają do łask
Wracamy do wyników badań obejmujących 2019 rok. Zdecydowana większość Polaków jada warzywa i owoce także poza sezonem na dane warzywo czy owoc. Wśród owoców najczęściej są to truskawki i maliny, z warzyw sałata i papryka.
Jeśli nie świeże owoce i warzywa, to co? Okazuje się, że po utracie popularności w ostatnim czasie, do łask wracają kiszonki. Zepchniecie na dalsze miejsca w naszym jadłospisie, spowodowała dostępność warzyw i owoców przechowywanych w chłodniach i sprowadzanych z zagranicy przez cały rok. Kiszonki są chwalone za prozdrowotne właściwości. Bywają kupowane, ale też przygotowywane w domu, szczególnie przez osoby mające dostęp do ogórków wyhodowanych samodzielnie lub przez rodzinę.
Inne rozwiązanie na spożywanie warzyw i owoców to mrożonki, które sprawią, że dania będzie można szybko przygotować. - Zwykle są kupowane, szczególnie wszelkiego rodzaju mixy warzyw, ale niektórzy robią je samodzielnie. Pojawiają się wątpliwości, czy są równie zdrowe jak świeże warzywa i owoce i czy trzeba je wcześniej rozmrozić, czy też można gotować zamrożone – wspomina Agata Zadrożna, ekspert Kantar.
Niemal wszyscy Polacy jedzą przetwory, najczęściej są to kiszonki, dżemy, soki, jednak z mniejszą częstotliwością niż warzywa i owoce surowe lub w potrawach. Nieco mniejszą popularnością cieszą się mrożonki - mówi Agata Zadrożna, ekspert Kantar.
Kolejną formą, w jakiej spożywamy owoce i warzywa, są soki. "Zwraca się uwagę na to, że uzupełniają dietę i mogą częściowo zastąpić warzywa i owoce. Chwalone są soki z jabłek, marchwi, buraków".
Smak jabłka jest bardzo popularny w przetworach – w sokach, nektar, napojach. Popularne owoce jagodowe dostępne są dziś w formie przetworów soków oraz mrożonek. Spożycie przetworów jest zwłaszcza w tych dniach bardzo istotne. Przetwory dostarczają nam wielu cennych i niezbędnych dla zdrowia składników. Dlatego zachęcamy do spożycia w jak największych ilościach - mówi dr Barbara Groele, Sekretarz Generalna Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków.
Wyniki pierwszych sondaży realizowanych przez Kantar wskazują, że warzywa i owoce wciąż nie zajmują należnego im miejsca w diecie Polaków. Projekt „Narodowych badań konsumpcji warzyw i owocowe” prowadzi Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw, ale jest to inicjatywa wszystkich organizacji sektora. Naszym wspólnym celem jest dotarcie do jak największej liczby konsumentów i potrzebna dziś promocja konsumpcji - podsumowuje Witold Boguta, Prezes Zarządu KZGPOiW.
Wypowiedź Paulina Kopeć ze Stowarzyszenia "Unia Owocowa"
Bardzo cieszą mnie wyniki badań związane z popularnością owoców jabłek. Polska jest liderem w produkcji jabłek w Europie i owoce/jabłka są naszym dobrem narodowym.
Polskie jabłka są szczególnie cenione przez konsumentów w Polsce i na całym świecie ze względu na ich unikatowe walory: smakowe, odżywcze, przechowalnicze i wszechstronne zastosowanie kulinarne. Jabłka z Polski charakteryzuje wyjątkowy smak i wartości odżywcze dzięki idealnemu klimatowi sprzyjającemu uprawie jabłoni, doświadczeniu przekazywanemu z pokolenia na pokolenie połączonemu z nowoczesnymi metodami uprawy zrównoważonego rolnictwa i współpracy przy produkcji jabłek z naturą.
Powinniśmy spożywać je codziennie, gdyż są źródłem pektyn, które stosunkowo szybko dają uczucie sytości, a dodatkowo obniżają stężenie cholesterolu i glukozy oraz pobudzają jelita do pracy, zapobiegając zaparciom. Jabłka zmniejszają również ryzyko zapadalności na raka jelita grubego i dobroczynnie wpływają na naszą odporność. Stanowią znakomite źródło witaminy C, beta-karotenu i potasu. Co więcej świetnie sprawdzają się w diecie cukrzyków oraz osób dbających o linię ze względu na niski indeks glikemiczny (IG=38). Oznacza to tyle, że owoc ten nie podnosi poziomu cukru błyskawicznie po jego spożyciu, lecz jego cukry uwalniają się stopniowo, zapobiegając wahaniom stężenia glukozy we krwi, a zarazem szybkim nawrotom apetytu.
Jednak w badaniu wykazano, że 22% osób spożywa jabłka codziennie lub prawie codziennie, 43% respondentów przyznało, że spożywa jabłka kilka razy w tygodniu w sezonie.
Co do przetworów z warzyw i owoców 70% osób jadło dżemy, powidła, konfitury, też wysoki procent soki, nektary, napoje owocowe, niski procent uzyskały soki NFC( tutaj berierą jest głównie cena, mętne, wyciskane czy sałatki w słoikach.
Surowych owoców jemy najwięcej, w potrawach jako smażone, gotowane pieczone tylko 6% respondentów spożywała je codziennie a 21% 2-3 razy w tygodniu.
Jabłko było najpopularniejszym owocem w 2019 r., jednak musimy edukować społeczeństwo i doprowadzić do sytuacji w której większość konsumentów(najlepiej wszyscy) w Polsce będzie spożywała rekomendowaną ilość warzyw i owoców każdego dnia , czyli co najmniej 400 g dziennie.
Pamiętajmy, że owoce i warzywa możemy wykorzystywać do wszystkich posiłków, mają stanowić połowę naszego talerza. Jabłka można jeść na surowo, pieczone, prażone, jako dodatek do sałatek, urozmaicami nimi rosoły, wywary, są dodatkiem do sosów, mięs. Idelane na przeciery, musy, soki czy dla dorosłych cydr
